Sojabohne

Sojabohne
Sojabohne (Glycine max)
Systematik
Euroside I Ordnig: Schmätterlingsblietenartigi (Fabales) Familie: Hilschefrichtler (Fabaceae) Underfamilie: Schmätterlingsblietler (Faboideae) Gattig: Glycine Art: Sojabohne
Wüsseschaftlige Name
Glycine max
(L.) Merr.

D Sojabohne (Glycine max (L.) Merr.), vylmol au aifach Soja (vu jap. shōyu fir Sojasoße)^[1] gnännt, isch e Nutzplfanze us dr Familie vu dr Hilschefrichtler (Fabaceae), Unterfamilie Schmätterlingsblietler (Faboideae).

Dr Aaböu vu Sojabohnen isch syt dr Zyt zwische 1700 un 1100 v. Chr. z Nordoschtchina as Nahrigspflanze noogwise. D Sojabohne wird hite uf 6 % vu dr globale landwirtschaftlige Nutzflechi aaböue un isch di wältwyt wichtigscht Elsaat. Ihri Bedytig, wu all me zuenimmt, spieglet si im syt dr 1970er Johr hechschte Zuewachs an Aaböuflechi vu allne Nutzpflanze wider. Derwylscht 1960 17 Millione Tonne produziert wore sin^[2], sin s 2012 253,1 Millione Tonne gsii.^[3]

In Sojabohne het s rund 20 % El un 37 % Aiwyss. D Aiwyssqualitet isch mit däre vu dierischem Aiwyss verglychbar, was d Sojabohne vu andere Pflanzen abhebt. Diräkt vu Mänsche konsumiert wäre eppe 2 % vu dr gärnete Sojabohne. Dr grescht Aadail vu dr Sojaärn wird fir d Gwinnig vu Sojael yygsetzt, wu vor allem as Lääbesmittel, aber z. B. au fir d Produktion vu Biodysel brucht wird. Dr Sojachueche, wu ibrig blybt, rund 80 % vu dr Masse, wird wäg em hoche Aiwyssghalt zue 98 % in dr Dierproduktion gfueteret.^[2]

1. ↑ soya. In: Merriam-Webster’s Online Dictionary. Abgruefen am 11. März 2010 (änglisch). 
2. ↑ ^{2,0 2,1} Glen L. Hartman, Ellen D. West und Theresa K. Herman (2011): Crops that feed the World 2. Soybean—worldwide production, use, and constraints caused by pathogens and pests. Food Security 3: 5-17. doi:10.1007/s12571-010-0108-x
3. ↑ Statischtik vu dr FAO, ufgruefen am 14. Septämber 2013